Derlemeler
Sonuç da süreç de hepimizin malumu. Basit bir demokratik eylem olan seçimin, nasıl kazanmak ya da kaybetmek eylemlerine evrildiği de… O yüzden, malumun ilanını bir kenara bırakıp, maluma giden süreçte neler yaşandığı hakkında size kısa bir derleme hazırladık. Zaten ne diyordu şair; “Kuş ölür; sen uçuşu hatırla.”
Herkese iyi haftalar.
İhlaller vs Usulsüzlükler…
Türkiye’de bir seçim geleneği olarak meydana gelen ihlaller, sonuca giden yoldaki sürecin tüm katmanlarında gözlemlendi.
Şanlıurfa’da sandıkta toplu oy kullanılmak istendiği iddiası üzerine kavga çıktı, iki kişi yaralandı.
Yurt dışı oylarının sayımında yaka kartı olmayan Ak Parti destekçilerinin salona girmek istemesi arbedeye neden oldu. Tartışmaların ardından partililer salondan uzaklaştırıldı.
Afyonkarahisar'da Ali Çağlar Anadolu Lisesi'nde başkası adına oy kullanmaya çalışan şahıs İYİ Partili sandık görevlilerince tespit edildi. Şahsın üzerinden 3 farklı kimlik kartı çıktı.
Toplu oy ihbarı sonrası Bingöl'ün Çavuşlar köyüne giden CHP heyeti saldırıya uğradı. Toplu oy kullanan grup, heyete "Burası Çavuşlar giremezsiniz. Biz açık da kullanırız kimseyi ilgilendirmez" dedi. Jandarma ise CHP heyetini köyden çıkardı.
Şanlıurfa'da saldırıya uğrayan eski CHP İstanbul milletvekili Ali Şeker, bulunduğu köyde kadınların yerine oy kullanıldığını söyledi.
Konya'da bir okulda müşahit kartı sahte çıkan kişi gözaltına alındı. Merkez Selçuklu ilçesindeki Ahmet Perihan Demirok İlkokulu'nda görevli polis ekipleri, kendisini AKP sandık müşahidi olarak tanıtan O.B.Ş'nin kimliğini inceledi. Yapılan incelemelerde O.B.Ş’nin okulda herhangi bir partinin temsilcisi veya müşahidi olmadığı tespit edildi.
MHP Dilovası İlçe Başkanvekili Yücetan Dilmaç, iki ayrı sandıkta oy kullanmaya çalışırken yakalandı. Dilmaç hakkında tutanak tutuldu. Hakkında suç duyurusunda bulunulan Dilmaç’ın avukatlara, “Bunun suç olduğunu bilmiyordum” dediği öğrenildi.
Şanlıurfa Siverek’e bağlı Kavaklıdere Mahallesinde 1364 nolu sandık, muhtarın evine kuruldu. Bu duruma tepki gösteren CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, "Türkiye’nin gündeminde olan Şanlıurfa Siverek Kavaklıdere Köyü 1364 numaralı sandığın başındayız. Köyde oy kullanacak başka bir yer olmaması nedeniyle sandık muhtarın evinin önüne kurulmuş. Biz, tutanağımızı tuttuk, bir gözlemci yerleştirdik ve sandık güvenliğini sağladık" notuyla video paylaştı.
Yeşil Sol Parti Mardin Milletvekili Kamuran Tanhan, Midyat Çavuşlu köyünde 1094 numaralı sandıkta açık oy kullanılmasına karşı çıkanların saldırıya uğradığını söyledi.
Seçim süreci ihlali olmayan, fakat dolaylı olarak seçimle alakalı hem ifade özgürlüğü hem de insan haklarına yönelik usulsüzlükler de yaşandı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turuna ilişkin sosyal medyada “provokatif" ve "manipülasyon” içerdiği belirtilen paylaşımlarla ilgili soruşturma başlatıldı.
Şiddete uğrayan kadınlar, kapalı adres sistemi ile oy kullandılar. Sadece Kadıköy’de 331 kadının kapalı adres oy kullanması erkek şiddetinin boyutunu gözler önüne serdi.
Gazeteci Fatih Portakal ve bir sandık kurulu üyesi hakkında oy verirken zafer işareti yaptığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulunuldu.
Daha fazlası için; Cumhurbaşkanlığı 2. Tur seçimi İHD Seçim Gözlemi Ara Raporu (İnsan Hakları Derneği)
Kutlamalar…
‘Perşembe’nin gelişi Çarşamba’dan belli olur’ misali, seçim sonucunun kesinleşmesiyle beraber Cumhurbaşkanı Erdoğan destekçilerinin sokaklara çıkması, pek çok başka ihlale sebep oldu.
Trabzon'da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçimi kazanmasını kutlamak isteyen bir kişi, silahını ateşlemek istediği sırada tutukluk yapması üzerine kendini vurdu.
Balıkesir’in Edremit ilçesinde kutlamalar esnasında, parkta fenalık geçiren bir kişi hayatını kaybetti.
Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen kutlamalarda, havai fişek isabet eden bir kişi ciddi şekilde yaralandı.
Sancaktepe Kaymakamlığı, 5 yaşındaki bir çocuğun "seçim kutlamaları sırasında maganda kurşunu ile öldüğü" yönündeki iddialara ilişkin bir açıklama yaptı. Kaymakamlık tarafından yapılan yazılı açıklamada, "Hastanede düzenlenen doktor raporunda N.A isimli çocuğun 'yüksekten düşme sonucu' hayatını kaybettiği belirtilmiştir" ifadelerine yer verdi.
Mardin'in Nusaybin ilçesinde "seçim kutlamasında" uzun namlulu silahla havaya ateş açan A.G.’ye tepki gösteren komşusu Ahmet Akbulut, saldırıya uğradı. A.G. ve yakını H.İ.G.’nin saldırısına uğrayan Ahmet Akbulut aldığı darbelerle ağır şekilde yaralandı.
Ordu'da seçim kutlamaları sırasında önce CHP üyesi olarak açıklanan, daha sonra İyi Parti üyesi olduğu bildirilen Erhan Kurt öldürüldü.
İstanbul Çatalca’da İsmailağa Cemaati üyeleri, Nesin Vakfı’na yönelik provokasyonda bulundu. Nesin Vakfı’nın yanında toplanan cemaat üyelerinin, vakfa yönelik tehditler savurarak seçim kutlaması yaptığı belirtildi. Nesin Vakfı’nda çok sayıda çocuk da bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘balkon konuşması’nda tutuklu eski HDP eş genel başkanı Selahattin Demirtaş için ‘terörist’ dedi, meydanda ‘Selo’ya idam’ sloganları atıldı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “Daha yeni başlıyoruz” açıklamasıyla beraber, Ayasofya’da da tekbirle kutlamalar gerçekleşti.
Açıklamalar…
Resmi olmayan kesin sonuçların belli olmasıyla beraber, siyasi liderlerden de sırasıyla açıklamalar geldi.
Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, seçim sonrası ilk açıklamasında ittifak olarak mücadeleye devam edeceklerini söyleyerek, “Ülkemize gerçek anlamda demokrasi gelinceye kadar bu mücadelenin öncüsü olmayı sürdüreceğiz” dedi.
HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, “Yenilmedik. Yenilmediğimiz için de sakın kimse umutsuz olmasın. Asla teslim olmak yok. Mücadeleye devam, devam, devam” şeklinde paylaşım yaptı.
Kimseye kızgın, kırgın ve öfkeli olmadıklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğansa, “Siz Cumhur İttifakı’nı mahcup etmediniz, yalnız bırakmadınız. Bu yolda beraber yürüdük. Gece gündüz demeden yürüdük ve sizler bu görevi yine bizlere verdiniz. İnşallah Türkiye Yüzyılı’nı beraber inşa ve ihyaya devam ediyoruz” dedi.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, “Erdoğan kazanmıştır ancak bu bir Pirus zaferidir, kazanırken mağlup olmuştur” ifadelerine yer verdi.
Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Erkan Baş, "Seçim sonucu ne olursa olsun… Hiçbir çaba boşa gitmedi, gitmeyecek. Mücadele devam edecek. Halkımızı, ülkemizi saltanat sevdalılarının, para babalarının keyfine teslim etmeyeceğiz. Örgütlü gücümüzü büyütecek, emekçileri birleştirecek, bu sömürü ve yolsuzluk düzenini yıkacağız. Mutlaka kazanacağız!" paylaşımında bulundu.
Daha fazlası için; Dünya basının cumhurbaşkanlığı seçimi (Independent Türkçe)
Tebrikler…
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim ‘galibiyeti’, Taliban’dan Hamas’ına, Beşiktaş’ından Trump’ına, Biden’ından Türk Yahudi Cemaati’ne birçok kesim tarafından tebrikle karşılandı.
ABD Başkanı Joe Biden, yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı tebrik ederek, “Erdoğan’la çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyorum” dedi.
Donald Trump, “Onu iyi tanıyorum, o bir dost. Yeni bir tanınırlık ve saygınlık seviyesine yükselttiği ülkesini ve büyük Türk halkını ne kadar sevdiğini ilk elden öğrendim” diyerek Erdoğan’ı kutladı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, mesajında, "AB-Türkiye ilişkilerini geliştirmeye devam etmek için sabırsızlanıyorum. Halklarımızın çıkarına olacak şekilde ilişkileri ilerletmek için çalışmak hem Türkiye hem AB için stratejik önem taşımaktadır" ifadesine yer verdi.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, "Erdoğan'ı Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak yeniden seçilmesi için tebrik ediyorum. Gelecek yıllarda AB-Türkiye ilişkilerini daha da derinleştirmek için yeniden birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum" dedi.
Radikal İslamcı Taliban'ın yönetimindeki Afganistan'ın Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Erdoğan tebrik edilirken, "Afganistan ve Türkiye halkları arasındaki din birliği, kardeşlik ve dostluğun sürekli olması gerektiği" ifade edildi. Hamas'tan yapılan açıklamada da Erdoğan'ın yanı sıra Türk halkı da, "demokratik süreçteki başarısı" nedeniyle tebrik edildi.
Türk Yahudi Toplumu, resmi Twitter hesaplarından yaptığı açıklamada, “Milletimiz iradesini sandığa yansıtmış ve 13. Cumhurbaşkanı’nı seçmiştir. Sonucun ülkemiz için hayırlı olması temennisi ile, seçimi kazanan Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ı tebrik ediyor, başarılar diliyoruz” dedi.
Beşiktaş Spor Kulübü de “Yeniden Cumhurbaşkanımız seçilen Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ı tebrik eder, yeni dönemin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını temenni ederiz” ifadeleriyle Erdoğan’a tebriklerini iletti.
Daha fazlası için; Newsweek: Putin, Türkiye’deki seçimleri kazandı (Artı Gerçek)
Beklentiler…
Yeniden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Uluslararası itibara sahip bir finans yönetimi planlıyoruz” açıklamasına karşın, uluslararası ve ulusal düzeyde, seçim sonrası ekonomi tahmini çok da iyi duyulmuyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MİT) öğretim üyesi, ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, 28 Mayıs'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna ilişkin değerlendirmesinde Türkiye ekonomisine dair çok fazla belirsizlik olduğunu belirtti. Prof. Dr. Acemoğlu, seçimden sonraki ekonomik tablo için, "Muhtemelen daha da kötüye gidecek ve kesinlikle daha iyi olmayacak" yorumunu yaptı.
Financial Times (FT), Türkiye’deki seçim sonuçlarını “Türkiye ekonomisi ve demokrasisi için kaygılı bir gelecek” başlığıyla değerlendirdi.
Morgan Stanley, seçimleri kazanan Erdoğan'ın cari düşük faiz politikasına bağlı kalmaya devam etmesi halinde, Türk lirasının dolar karşısında yüzde 29 değer kaybetmesi riski olduğunu bildirdi.
Tüm bunların yanında, Tekel Bayiler Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, rakıya zam geldiğini duyurdu.
Daha fazlası için; Seçim bitti, şimdi muhasebe zamanı (Gazete Karınca)
Hızlı bir bakış
Merve Dizdar, Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı (BBC Türkçe)
Gever’de ev baskınları: Gençler işkence ile gözaltına alındı (Yeni Yaşam Gazetesi)
Bayraktar TB2'ler ABD basınında: "Adına şarkılar yazılan drone, savaş sahasından kayboldu" (Independent Türkçe)
LGBTİ+ dernekleri: İrademiz değerlidir, kudretlidir (Bianet)
Nagehan Alçı: İmamoğlu'nun yargı sürecinin Yargıtay'da onanmasını ve siyasi yasak getirilmesini öngörüyorum (Gerçek Gündem)
Türkiye uyuşturucu kullanımında ilk beşte (Mezopotamya Ajansı)
Regl yoksulluğu, tamponları daha uzun süre takmak zorunda kalan kadınların sağlığını riske atıyor (Independent Türkçe)
Yoğun bakımdaki hastaya cinsel saldırıda bulunan sağlık çalışanı tutuklandı (Gazete Duvar)
RSF Temsilci Önderoğlu: Tarafsız medyanın geleceğinden endişe duyuyoruz (Bianet)
“Türkiye’de her 100 aracın 40’ı spekülatif amaçlı satılıyor” (Gazete Pencere)
Peki ya önümüzdeki hafta?
31 Mayıs 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekânı’nda Yüz Yüze Rehberli Turlar
Bültenimizi okuduğunuz için teşekkür ederiz! Henüz abone olmadıysanız ücretsiz olarak abone olabilirsiniz.
Destek olmak için aşağıdaki linke tıklayın.
Önerilerinizi ve eleştirilerinizi bize iletin: info@turkeyrecap.com
Nida Kara, Serbest gazeteci @Kara__Nida
Erman Çete, Gazeteci @ermancete