Diyarbakır’da Kürt seçmen Cumhurbaşkanlığı yarışı hakkında ne düşünüyor?
22 Mart’ta HDP’nin de içerisinde olduğu Emek ve Özgürlük İttifakı bir Cumhurbaşkanı adayı göstermeyeceğini duyurarak adaylığı kesinleşen ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na örtülü bir destek verdi.
Çarşamba günü yaptığı basın açıklamasında, HDP eş genel başkanı Pervin Buldan “Cumhurbaşkanlığı seçiminde, tek adam yönetimine karşı tarihsel sorumluluğumuzu yerine getireceğiz” diyerek partisinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 yıllık iktidarını sona erdirme hedefine atıfta bulundu.
HDP’nin kararı, yaklaşık yüzde 10-12 civarında oy potansiyeli taşıyan destekçilerine ayrı bir değer katıyor ve onları bir kez daha “oyun kurucu” pozisyonuna yerleştiriyor. HDP’nin yönlendireceği destek, tıpkı 2019 yerel seçimlerinde olduğu gibi bu defa da Erdoğan ve Kılıçdaroğlu arasındaki çetin yarışta ibreyi kazandıran yöne çevirecek güce sahip.
Siyasi partiler ittifakları ve milletvekili aday listelerini nihayete erdirirken, HDP seçmenleri 14 Mayıs seçim günü hangi başkan adayını destekleyeceklerini yorumluyorlar.
Kürt oylarının hangi yöne eğileceğini anlamak için Turkey Recap, çeşitli siyasi kimliklere mensup Diyarbakır sakinleri ile 24-26 Mart tarihleri arasında röportajlar gerçekleştirdi. Görüşülen kişilerin büyük bir bölümü yaşam koşullarında iyileştirmeler isterken bu değişimleri nasıl sağlayabilecekleri konusunda fikir ayrılıkları dile getirdiler.
CHP/HDP destekçileri
Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde son 20 yıldır HDP ve ona selef partiler istisnasız tüm seçimleri kazandılar. 2018 seçimlerinde HDP yüzde 71,34 oy alırken, AKP-MHP ittifakı olan Cumhur ittifakı 19,3, Millet ittifakı yüzde 5,5 oy aldı.
53 yaşındaki Ramazan Baran, her seçimde HDP geleneğine oy veren seçmenlerden birisi. Baran, Cumhurbaşkanlığı için HDP’nin yönlendirmesi halinde Kılıçdaroğlu’na 14 Mayıs’ta oy vereceğini söylüyor.
Baran, “İktidarın değişmesi için HDP kilit partidir. Bunun için HDP’nin bir karar vermesi şarttır. Kılıçdaroğlu, Kürt sorunun çözümü noktasında daha ılımlı yaklaşıyor” diyor.
Baran, Kılıçdaroğlu’na olan desteğinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kürtçe kelime veya ifadelerin tutanaklara “bilinmeyen dil” olarak geçmesi hakkında yaptığı yorumlar sonrasında artığını söyledi.
“Tutanaklarda İngilizce, Fransızca, Almanca geçiyor ama Kürtçe “X” dili olarak geçiyor,” diyen Baran TRT Kurdi’ye atıfta bulunarak” TRT Kurdi var, Kürtçe bilinmeyen dil ise bu kanal nasıl yayın yapıyor o zaman?”
28 yaşındaki Zelal Yavuz da , CHP lideri Kılıçdaroğlu’na oy vereceğini söylüyor. Yavuz kararına etki eden faktörlerin ekonomik krizin sonlanması ve toplumun birleşmesi olduğunu belirtiyor. Yavuz, “HDP’nin aday çıkarmaması bizim için destek anlamına geliyor. Kılıçdaroğlu’nu desteklemelerini bekliyorum” diyor.
CHP’li olduğunu belirten Yavuz, “Çünkü benim ailem farklı farklı partilere oy veriyor. AK Parti’lisi de var, HÜDA PAR’lısı da var, HDP’li olan da var. Demokrasinin yolu CHP’den geçer. İlkelerine, eşitliklerine, İstanbul Sözleşmesi’ne, kadınlara yönelik bir sürü haklarına bunlardan da yola çıkarsak kesinlikle CHP. HDP de kadınlara çok önem veriyor ama yetersiz buluyorum” diyor.
AK Parti’den Kopanlar
2018 seçimlerinde HDP Diyarbakır’da yüzde 65,5, Cumhur ittifakı yüzde 22,9 oy alırken Millet ittifakı 7’de kaldı.
Geçmişte AK Parti’ye oy vermiş bazı seçmenler, 14 Mayıs’ta bu defa CHP’ye destek vereceklerini söylüyor. Bu değişime gerekçe olarak kötüye giden ekonomik koşulları ve aşırı milliyetçi MHP ile yapılan ittifakı gösteriyorlar.
AK Parti’den kopanlardan biri de Sinan Balıkçı. 2012 yılında bu yana AK Parti’de görev alıp çalışan Balıkçı,daha önce Bağlar ilçe başkanlığına aday olmuş.
Türkiye’nin son 3-4 yıl içerisinde battığını söyleyen Balıkçı, son olarak depremde enkaz altında kalanın millet değil hükümet olduğunu düşünüyor.
Turkey Recap’e konuşan Balıkçı “Hatay’ı, Maraş'ı gördünüz mü? Gidin görün oradaki sefaleti. Ağlanacak halimize gülüyoruz,” dedi.
Çözülmesi gereken çokça sorunun olduğunu belirten Balıkçı çözüme dair çaba görmediğini söylüyor.
“Ekonomiyi de görüyorsunuz, millet aç … Milleti artık dinlemiyorlar. Zaten yanlarında da kimse kalmadı artık,”diyen Balıkçı hükümetin seçimleri beklemeden istifa etmesi gerektiğini çünkü artık ülkeyi yönetemediklerini söylüyor.
Balıkçı, “Seçimlerde HDP kimi desteklerse, onun iktidar olduğunu biliyoruz” diyor.
Balıkçı gibi 43 yaşındaki Hüseyin Özcan da önceki seçimde oyunu AK Parti’ye vermiş ama artık HDP’ye vermeyi düşünüyor. Onun da gerekçesi ekonomik gidişatın kötü olması. Özcan cumhurbaşkanlığı seçiminde HDP kimi işaret ederse onu destekleyeceğini belirtiyor.
“Bugüne kadar iktidara oy verdim ama artık vermeyeceğim, desteklemeyeceğim,” diyen Özcan, "Gidişatı iyi görmüyoruz, onlar iyi diyorlar ama iyi değildir. Maaşlara zam gelecek deseler de yine de kurtarmıyor,” diye ekliyor.
AK Parti Destekçileri
Kentte AK Parti seçmenlerinde bir kararsızlık söz konusu. Görüşülen bazı partililer 20 yıllık AK Parti iktidarının son dönemlerinde Erdoğan’ın etrafında iyi insanların kalmadığını düşünüyorlar. Partinin, rüşvet almayan bürokratlarla çalışması halinde ülkenin gelişebileceğini belirtiyorlar.
AK Parti destekçileri, Kılıçdaroğlu’nun ülkeyi etkin bir şekilde yönetebileceğinden şüphe duyduklarını belirtiyorlar. Millet İttifakı’nda yer alan altı partiden gelecek farklı yorumların bir yönetim sorunu oluşturabileceğinden endişe ettiklerini söylüyorlar.
Birçok kişi değişim isteğini dillendirirken mevcut yönetimden memnun olan seçmenler de var.
Esnaflık yapan Bülent Engin, bugüne kadar hep AK Parti’ye oy vermiş ve gelecek seçimlerde de aynı şekilde davranacağını ifade ediyor. Diyarbakır’da AK Parti’nin durumunu iyi görmese de Türkiye genelinde iyi olduğunu düşünüyor.
Engin televizyonda gördüğü üzere ekonomide krizin sadece Türkiye’de değil dünyanın birçok ülkesinde olduğunu belirtiyor.
Engin, “Asgari ücrete zam yapılıyor ama insanlar da fırsatçı olduğu için ekonomi bir türlü düzeltilemiyor,” diyor ve Türk lirasının değer kaybettiği bir dönemde market fiyatlarındaki artışların “fırsatçı” olarak nitelendirdiği kişilerden kaynaklandığını ekliyor.
Erdoğan’ın, para konusunu çözebileceğini savunan Engin, depremde yıkılan konutların yerine yenilerinin yapılması için depremzedelerden alınacak yüzde 40 civarındaki miktarı CHP’nin almayacağını taahüt etmesi üzerine de yorumda bulundu. Engin“104 milyar dolar falan bir maliyet var. Bu para nereden gelecek?” diye soruyor.
Millet İttifakı’nin önerdiği 6 parti liderli bir yönetime dair yorum yapan Engin, “Bir kasaya bir kişi mi otursa iyidir, 6 kişi mi otursa iyidir? Adam hırsızsa, çalar.”
Engin “Şimdi Altılı masa geldi mi, her biri ‘bu bana’ diyecek. Hani tek tek olsaydı fikrim değişebilirdi. Şu anda içlerinde en iyisini Erdoğan'ın partisini görüyorum” diyor.
Engin, Millet İttifakı’nın HDP desteği ile iktidar olması durumunda, HDP’nin CHP’den partinin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş’ı ve PKK lideri Abdullah Öcalan’ı hapisten çıkarmasını isteyeceğini söylüyor.
Kararsız
Bugüne kadar HDP’ye oy vermiş olan 39 yaşındaki Fikret Başhan, bu seçimlerde kararsız. Kararsızlığının nedeninin geniş tabanlı düşünceye sahip bir partinin yoksunluğu olduğunu söylüyor. Partilerin sıklıkla ‘özgürlük’ ve ‘ilerleme’ vaatlerinden şikayet eden Başhan vatandaşların ekonomik ve maddi zorluklar yaşadıklarını söylüyor.
Başhan “Eşit düzeyde hak paylaşımı diyorlar ama biz bunu hiçbir zaman görmedik bu ülkede. Değil ki AK Parti'den, CHP’den, HDP’den. 100 yıldır Cumhuriyetin ilanından bu yana gelen partilerin hiçbirinde görmedik. ‘Hepsi yapacağız’ der ama geldikten sonra yapamazlar.” dedi.
Bültenimizi okuduğunuz için teşekkür ederiz! Henüz abone olmadıysanız ücretsiz olarak abone olabilirsiniz.
Destek olmak için aşağıdaki linke tıklayın.
Önerilerinizi ve eleştirilerinizi bize iletin: info@turkeyrecap.com
Nida Kara, Freelance gazeteci @Kara__Nida
Erman Çete, Gazeteci @ermancete
 | A guest post by
|