Cinayetlerle 2022
Derlemesi bile göğüs ağrısı yaratıyor ama ‘cinai şebeke’yi alt alta yazmadan edemedik.
İşte işçi ölümlerinden, siyasi cinayetlere 2022 panoraması:
Kocaeli’nin Kartepe ilçesindeki bir ŞOK Market şubesinde çalışan kadın işçi, 23 Aralık Cuma günü marketin deposunda yaşamına son verdi. Olaya ilişkin soruşturma başlatıldı.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) verilerine göre, Kasım ayında 127, 2022 yılının ilk on bir ayında (334 günde) en az 1658 işçi hayatını kaybetti. İSİG’in açıklamasında, “İş cinayetlerinin yoğunlaştığı üç işkolu bulunuyor. “Güvencesiz çalışma”nın hakim olduğu inşaat, tarım ve taşımacılık. Uzun çalışma saatleri, yoğun çalışma, sigortasız çalışma ve her türlü kuralsızlığın hakim olduğu bu işkollarında sendikal örgütlenme yok gibi ya da zayıf ve belli mesleklerde öbekleniyor” ifadelerine yer verildi.
İzmir'in Bornova ilçesinde Viven Tower inşaatında bir kule vincin devrilmesi sonucunda 2'si vinç operatörü 6 işçi yaşamını yitirdi. Kamil Tunca Caddesi’nde yapımı süren yaklaşık 32 katlı bir rezidans inşaatında kurulu vinç, 19. kat seviyesinde kırılarak yıkıldı, vinç parçaları işçilerin kaldığı konteynerin üzerine düştü. Olayın ardından 3 kiş gözaltına alınırken, kule vincin alt tarafında olan yatakhanelerin taşınmasına yönelik talebin, patronlar tarafından reddedildiği açıklandı. Ayrıca geçtiğimiz haftalarda kule vincin güvenilir olmadığına ilişkin 10'a yakın sayıda tutanak tutulduğu, ancak bu tutanakların Viven İnşaat yetkilileri tarafından dikkate alınmadığı öğrenildi.
Çocukları işçileştirmek de cinayete davetiye çıkarmak sayılmaz mı? Milli Eğitim Bakanlığı ile OECD’nin ortaklaşa düzenlediği Mesleki Eğitim Zirvesi’nin sonuçlarına bakılırsa 1 milyon çocuk Bakanlık eliyle işçileştiriliyor ve bu süreç ‘müjde’ olarak sunuluyor.
Paris’te Ahmet Kaya Kürt Kültür Merkezi’ne yönelik silahlı saldırıda 3 kişi hayatını kaybetti. Fransız uyruklu 69 yaşındaki saldırganın, ifadesinde ‘ırkçı’ olduğunu kabul ettiği belirtildi ve bir psikiyatri kliniğine sevk edildiği açıklandı. Yoğun tepkilerin ardından saldırgan tekrar gözaltına alındı ve hakim karşısına çıkarıldı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron saldırıyı kınarken, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Paris sokaklarında yaşanan olaylara işaret ederek, Fransa’ya “Hâlâ sessiz mi kalacaksınız?” diye sordu.
2022’nin en esrarlı cinayeti ise 30 Aralık’ta Ankara’da işlendi. Eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı 38 yaşındaki Sinan Ateş, uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirdi. İki sene önce Devlet Bahçeli’nin ‘istifa ettirdiği’ öne sürülen Ateş, öldürülmeden önce de İyi Partililerle fotoğrafını paylaşmıştı. Cinayetin ardından gözaltılar sürüyor. Gözaltına alınanlardan Doğukan Çep, Maltepe Gülsuyu’nda uyuşturucu çeteleri tarafından öldürülen Hasan Ferit Gedik cinayeti davasında tutuklu yargılanıyordu. Sinan Ateş’in eşi Ayşe Ateş tarafından yapılan açıklamada, “Eşimin şehit edilmesinden bugüne gerek sosyal medyada gerekse bazı internet sitelerinde katil arayışlarının, hedef göstermelerin kimseye bir faydası yoktur,” denildi. Devlet Bahçeli ve Recep Tayyip Erdoğan’dan konu hakkında bir açıklama gelmezken, Ateş’in cenazesine MHP katılmadı. Ülkü Ocakları cephesinden gelen ilk açıklamada ise, “Devlet Bahçeli susuyorsa bir bildiği vardır,” ifadeleri kullanıldı. Ateş’in öldürülmeden önce yakın çevresine, “Benim kalemimi kırmışlar” dediği aktarıldı.
Zamlarla 2023
Yeni yılın ilk zamları 1 Ocak itibariyle uygulanmaya başlanınca, biz de bir ‘iktisadi derleme’nin uygun olacağını düşündük. Buna göre;
Yeniden Değerleme Oranı’nın yüzde 122 belirlenmesiyle motorlu taşıtlar vergisi, emlak vergisi, ehliyet harcı, pasaport harcı, kırmızı ışık ihlali gibi birçok harç, ceza ve vergi arttı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yeni makroihtiyati tedbirleri duyurdu. 2023 yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisinde, bankacılık sisteminin hem varlık hem de yükümlülük tarafında Türk lirasının ağırlığının kalıcı olarak artırılması amacıyla uygulanan politikaların güçlendirilerek kullanılmaya devam edileceği, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyici politikaların sürdürüleceği konuları kamuoyuyla paylaşıldı.
Memur ve emeklilere yapılacak zam ise bugün açıklanacak enflasyon verisiyle netleşecek. Bu tutarın üzerine 3600 ek gösterge zammı eklenecek.
Verilerle 2022
İstatistiki konuşalım…
2022 yılına ait verilerin bir kısmı için göz atın.
2022 Gıda Pazarı araştırmasına göre, Türkiye'de çoğunluğu 25-34 yaş aralığında olan katılımcıların yüzde 21’i son 12 ay içinde, yüzde 39’u ise çok daha uzun süre önce hayvansal et tüketmeyi tamamen bıraktığını belirtiyor. Tüketicilerin yüzde 18’i ise hayvan kaynaklı süt ve süt ürünleri tüketmiyor.
CHP'li Abdurrahman Tutdere'nin 'Türkiye’de Çocuk Olmak' başlıklı raporuna göre, her üç çocuktan birinin yoksul olduğu Türkiye’de her gün en az 195 çocuk cinsel istismara uğruyor.
Türkiye'nin dış ticaret açığı 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 138 artışla 110,2 milyar dolara ulaştı ve yıllık bazda rekor dış ticaret açığı verilmiş oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Türkiye’nin geçen yılki toplam ihracatının yüzde 12,9 artışla 254,2 milyar dolar olduğunu açıkladı. Ama Erdoğan, konuşmasında 2022 ithalat tutarını ve dış ticaret açığını belirtmedi.
Alkol Politikaları’nın 2022 verileri, yıl içerisinde Türkiye’de toplam 38 kişinin sahte içkiye bağlı zehirlenme nedeniyle hayatını kaybettiğine ve 78 kişinin de hastaneye kaldırıldığına işaret ediyor.
Facebook’ta en çok takipçisi olan haber kuruluşlarının 2022’deki 100 bini aşkın paylaşımının aldığı 218 milyondan fazla etkileşimi inceleyen Journo, takipçilerin en sık kullandığı emojileri analiz edip haber paylaşımlarının hâletiruhiyesini sergileyen “duygu radarları” oluşturdu. Verilere göre, Facebook algoritması en çok Haber 7 ile TRT’ye yarıyor. Şaşırma ve dayanışma emojileri ise Türkiye’de çok az kullanılıyor.
Ece Deniz’in Bianet için derlediği 2022 Türkiye’sini sinema karnesine göre, Beyoğlu Sineması kapatıldı, Bakanlık Kurak Günler filmi için verdiği ödeneği faiziyle geri istedi, çekilmemiş bir filmden kaynaklı yapımcı Çiğdem Mater tutuklandı ve daha niceleri…
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun 2022 raporuna göre, 2022 yılında erkekler tarafından 334 kadın öldürüldü, 245 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) CHP’li üyesi İlhan Taşcı’nın hazırladığı "RTÜK 2022 Karnesi"ne göre RTÜK, 2022 yılında Halk TV'ye 23, TELE 1'e 16, KRT TV'ye 6, Fox TV'ye 4, Flash TV'ye 4 defa olmak üzere toplam 54, TGRT'ye 2, Beyaz TV'ye 1, ATV'ye 1 defa ceza verdi. A Haber, Ülke TV, Kanal 7, TV Net ve TV 24'e ise cezai yaptırım uygulamadı.
Gazetecilikte Kadın Koalisyonu’nun (CFWIJ) 2022 araştırmasına göre bu yıl, 48 kadın gazeteci tutuklandı. 80 kadın gazeteci saldırıya uğrarken, 75 kadın gazeteci de gözaltına alındı.
Daha fazlası için: Gezi tutuklularından yeni yıl mesajı: Özgürlüğü teneffüs edeceğimiz günleri görmeyi diliyorum (Kısa Dalga)
Dahası da var
Trafik cezalarına böylesine zam gelmişken, yılın ilk trafik cezasını konuşmadan geçemezdik. Burdur’da 2023 yılının ilk trafik cezasıyla onurlandırılan yurttaş, “Eşeklik ettik, pişmanım” dedi.
Konu da trafikten açılmışken, Diyanet Başkanlık Müşaviri tarafından yapılan açıklama, kadınların ‘90 kilometreden uzağa tek başına seyahat etmesinin caiz olmayacağı’ yönündeydi.
Hızlı bir bakış
Halk TV çalışanı Uğur Yanıkel’in ‘şüpheli ölümü’ (Siyasi Haber)
Kim kime bakıyor? (Kadın İşçi)
Manisa’da kadın cinayeti: Tutuklanan erkek, daha önce de evli olduğu iki kadını öldürmüş (BirGün)
EŞİK’ten ‘başörtüsü teklifine hayır’ çağrısı: Kıyafet kısıtlamasının önü açılmak isteniyor (Gazete Karınca)
“İnterpol tarafından aranan cihatçı İstanbul’da dernek yönetiyor” (Siyasi Haber)
Şebnem Korur Fincancı için uluslararası tahliye çağrısı (Bianet)
İstanbulluların stres seviyesi 10 üzerinden 7,3 çıktı; mutluluk ise 4,7’ye düştü (Evrensel)
Kürtlerin iki yakasında kriz: Çatışma ve umut (Gazete Duvar)
Journo Haber Tüketicisi Araştırması: Okur, izleyici ve dinleyici ne istiyor? (Journo)
Türkiye, ikinci bir resmi dil için neden adım atmıyor? (Independent Türkçe)
Önlenebilir kadın cinayetleri haritası: Usandık (Usandık)
Okumakta ısrar edenlere…
Şükrü Saraçoğlu: İyi bilmezdik
Nesi Altaras, Avlaremoz’daki yazısında Eski Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı ve Türkiye Cumhuriyeti Eski Başbakanı Şükrü Saraçoğlu’nun ‘antisemitist ve ırkçı’ yanını ele alıyor. “Şükrü Saracoğlu’nun antisemit ve ırkçı bir siyasetçi olduğu gün gibi ortadayken Fenerbahçe’nin halen bu şahsı “büyük bir saygı” ile anması Türkiye Yahudi toplumunda ve tüm Türkiyelilerde rahatsızlık yaratmıştır.” (Avlaremoz)
Kuştepe’de bir gün
Kuştepe, İstanbul'un merkezlerinden Mecidiyeköy Meydanı'na beş yüz metre mesafede bulunan bir mahalle. Ancak merkez ile mahallede yaşayanların yaşamları arasındaki fark çok daha fazla. Diken’in haberi. (Diken)
Kantinler ve çocuklar
“Son dönemde çocuk yoksulluğu, çocukların kronik düzeylere varan ve hatta ölümle sonuçlanan açlığı ve lokantalarla yarışan kantin ücretlerinin velilerde doğurduğu çaresizlik karşısında Ankara Büyükşehir Belediyesi geçtiğimiz hafta sosyal belediyecilik açısından önemli bir adım attı ve 2023 yılından itibaren sosyal yardım alan ailelerin Başkent Kartları’na çocuklarının kantin masraflarının karşılanması için aylık kişi başı 330 TL’lik bir destek yatırılacağını duyurdu.” Menekşe Tokyay, Gazete Duvar için kaleme aldı. (Gazete Duvar)
İmam Hatip Liseli olmak: “Düşün artık yakamızdan diyoruz şu siyasetçilere”
Din ekseninde eğitim veren İmam Hatip okulları günümüzde toplumun bir kesimi tarafından Adalet ve Kalkınma Partisi'nin "dindar nesil yaratma" projesinin temel aracı olarak görülüyorlar. Peki İmam Hatipliler ve İmam Hatip mezunlarının gerçekliğine bu nasıl yansıyor? İmam Hatip okulları, Cumhuriyet tarihinden eski. Bu okullar, Cumhuriyet'in ilanı sonrası aydın din görevlisi yetiştirecek seküler eğitim kurumları olarak yeniden yapılandırıldılar. (+90)
Peki ya önümüzdeki hafta?
4 Ocak Hrant Dink Vakfı tarafından düzenlenen 23,5 Hafıza Mekanı’nda yüz yüze rehberli turlar
11 Ocak Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Dr. Şebnem Korur Fincancı’nın yargılandığı üçüncü duruşma, Çağlayan Adliyesi’nde görülecek.
Bültenimizi okuduğunuz için teşekkür ederiz! Henüz abone olmadıysanız ücretsiz olarak abone olabilirsiniz.
Destek olmak için aşağıdaki linke tıklayın.
Önerilerinizi ve eleştirilerinizi bize iletin: info@turkeyrecap.com
Nida Kara, Freelance gazeteci @Kara__Nida
Erman Çete, Gazeteci @ermancete