İklim Kanunu Teklifi: ‘Ticari Sözleşme gibi’
Meclis recap #4
Siyasi gündemin son derece yoğun olduğu bu hafta Genel Kurul çalışmaları sakin geçti. Meclis komisyonlarının mesaisi ise yoğundu. Meclis gündemindeki son gelişmeleri derledik.
Bugünkü sayımızda:
Kartalkaya Yangını Komisyonu 28 Şubat’ta Kartalkaya’ya gidecek
İklim Kanunu Teklifi Çevre Komisyonu görüşmeleri başladı
Kadına Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komisyonu’ndan notlar
Bebek Ölümlerini Araştırma Komisyonu’ndan notlar
Adalet Bakanlığı ve UNICEF ortak projeye başlıyor
Kartalkaya Yangını Komisyonu 28 Şubat’ta Kartalkaya’ya gidecek
Kartalkaya’daki yangın faciasını araştırmak amacıyla kurulan komisyonun 25 Şubat tarihli toplantısında, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) yetkilileri dinlendi.
Yetkililer; 112’ye gelen ilk ihbardan 56 dakika sonra olay yerinde olduklarını, yangın için gelen jandarma, ambulans ve itfaiye ekiplerini koordine ettiklerini belirttiler. Bolu ve çevre illerden (yangın sonrası da dahil) gelen toplam 171 aracın ve 533 personelin koordinasyonunu yaptıklarını aktardılar.
Komisyon üyeleri AFAD’ın konuya ilişkin yaptığı sunumu yetersiz ve bilgilendirmeden uzak buldu. Komisyon üyesi milletvekilleri AFAD’ın yangın öncesi, sırası ve sonrasındaki tespitlerini raporlaştırması ve tekrardan komisyona davet edilmesini önerdi.
Komisyonun 26 Şubat tarihli toplantısında ise Kültür ve Turizm Bakanlığı sunum yaptı. Muhalefet partileri Kültür ve Turizm Bakanı gelmediği için komisyonu terk etti. Komisyon toplantısı sadece AK Parti ve MHP’li milletvekillerinin katılımıyla gerçekleşti.
Komisyon 28 Şubat Cuma günü Bolu’ya giderek Kartalkaya’daki otelde inceleme yapacak.
İklim Kanunu Teklifi Çevre Komisyonu görüşmeleri başladı
İklim Kanunu Teklifi’nin görüşüldüğü 26 Şubat 2025 tarihli Çevre Komisyonu toplantısında, kanun teklifini veren milletvekili Mustafa Demir teklife dair bilgilendirme yaparak, düzenlemenin iklim değişikliği alanında sıfırdan düzenleme yapan temel kanun niteliğinde olduğunu ifade etti.
Görüşmede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Fatma Varank, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda sıklıkla gündeme gelen ‘emisyonların azaltılmasına yönelik karbon piyasalarının kurulması’ bağlamında Emisyon Ticaret Sistemi’ni kurmanın zaruretinden söz etti ve 2026’dan önce pilot dönem uygulaması yapılması gerektiğini söyledi.
Muhalefet milletvekilleri bilgilendirmeler sonrasında İklim Kanun Teklifi’nin iklim yasasından ziyade ‘ticari sözleşmeye’ benzediğini söylediler. Çevre ve ekoloji dernekleriyle, halk sağlığı uzmanlarıyla yeterli temasların kurulmadığı ve görüşlerinin alınmadığını vurgulayan milletvekilleri, fosil yakıt kullanımın sonlandırılmasından bahsedilmediğini, iklim adaleti gibi kavramlarının içinin boşaltılmış olduğunu ve taslağın ‘eksiklikler’ barındırdığını ifade ettiler.
Toplantıda, Türk Tabipler Birliği, İklim Adaleti Koalisyonu, Finansal Kurumlar Birliği temsilcileri de dinlendi.
Kadına Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komisyonu, BM temsilcilerini dinledi
Kadına Şiddet ve Ayrımcılığın Önlenmesi Amacıyla Kurulan Komisyon 25 Şubat 2025 tarihinde Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Birimi, BM Nüfus Fonu ve BM Kalkınma Programı temsilcilerini dinlemek için bir araya geldi.
Komisyon üyesi muhalefet milletvekilleri kadın cinayetleri ve şüpheli ölüm verilerine dikkat çekerek, ‘Neler yapılabileceğini ve dünyadaki örneklerin neler olduğu’ sorularını yönelttiler.
BM Türkiye Kadın Birimi Program Yöneticisi Duygu Erseçen Adalet, İçişleri ve Aile Bakanlığı’na kadın cinayetleriyle ilgili gözlemevleri önerdiklerini söyledi. Erseçen, ilgili bakanlıklarla Almanya ve İspanya ziyaretleri yaptıklarını belirtti ve soruya “Kadın cinayetlerine odaklı, cinayetin başından sonuna kadar sahip olduğumuz bilginin verisini kıracak yani o şiddet verisini kıracak, ayrıntılandıracak ve de tam da sizin verdiğiniz rakamları çok daha sistematik ve profesyonel izleyecek, içerisine hem kamuyu hem akademiyi hem de sivil toplumu alacak bir gözlemevi" cevabını verdi.
Erseçen konuya ilişkin yasal öneriler de sunmak istediklerini ifade ederek, "6284 Sayılı Kanun'umuzun, yürürlükte olan kanunumuzun çok daha etkili uygulanmasını tavsiye ediyoruz. Ama 6284 bir tedbir kanunu olduğu için aynı zamanda Türk Ceza Kanunu'muz gibi ya da infaz yasamız gibi kanunlarımıza dijital şiddet, psikolojik şiddet ve ekonomik şiddet tanım ve yaptırımlarının eklenmesi taraftarıyız" dedi.
27 Şubat 2025 tarihli bir sonraki toplantıda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri dinlenecek.
Sağlıkta ‘akreditasyon sistemi’ işliyor mu?
Bebek ölümlerini araştıran komisyon geçtiğimiz hafta toplandı. Toplantıda, Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akredistasyon Enstitüsü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Türkiye Sağlık Hizmetleri Meclis temsilcileri sunum yaptı.
TOBB Türkiye Sağlık Hizmetleri Meclisi’nin sunumunda “hizmet alım sistemi”, “hekim ve sertifikalı yoğun bakım hemşirelerinin yetişmesi için gerekli altyapı” ve “geri ödeme sistemi” “hasta ve çalışan güvenliğini önceleyen endikasyon denetimleri” başlıkları ön plana çıktı.
Muhalefet milletvekilleri Sağlık Bakanlığı’ndan ilgili verileri alamadıklarını belirtirken, CHP’li Kayıhan Pala “Hangi sistem, hangi geri ödeme sistemi, hangi sektör?’ sorusuna yanıt vermek giderek zorlaşıyor” dedi.
Toplantıda “Yenidoğan Çetesi” davasında adı yer alan özel hastaneye akreditasyon verdiği ortaya çıkan Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü (TÜSKA) sunum yaptı. Sunum sonrasında söz alan uzmanlar, mevcut akreditasyon sistemine dair eleştirilerini dile getirdi. Milletvekilleri Sağlık Bakanlığı ve TÜSKA’nın sağlıkta hizmet kalitesinin yanında “klinik kalite standartları”na daha fazla önem vermesi gerektiğini vurguladılar.
TÜSKA’nın davada adı geçen bir özel hastanenin akreditasyon sürecini yürüttüğü ve yaptığı denetimlerde, hastanenin insan kaynağına dair bir eksiklik görmediği toplantıda gündeme geldi. TÜSKA temsilcisi hastanenin sürecini paylaştı ve dönem dönem akreditasyonunu askıya aldıklarını ifade etti. Askıya alma sebeplerine ise ayrıntılı değinilmedi.
Çocuklara Karşı Şiddet Komisyonu: Adalet Bakanlığı ve UNICEF’in ortak projesi
Çocuklara Karşı Şiddet ve İstismarı Araştırma Komisyonu 19 Şubat’taki toplantısında Adalet Bakanlığı temsilcilerini dinledi.
Toplantının gündemi “suça sürüklenen çocuklar”dı. Adalet Bakanlığı Adli Destek Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanı Meral Gökkaya yaptığı sunumda Çocuk Adalet Merkezleri’nin (ÇAM) işleyişini anlattı.
İşleyişe göre ÇAM’larda ‘çocuk ağır ceza mahkemesi’, ‘çocuk mahkemesi’, ‘Cumhuriyet başsavcılığı çocuk bürosu’ ve ‘adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlükleri’ bir arada yapılandırılıyor. ÇAM’larda ‘çocuk polisi’, adli tıp uzmanı, aile ve sosyal hizmetler görevlisinin yanı sıra baroya, hukuk kliniği uygulaması için hukuk fakültesine ve psiko-sosyal destek kliniği uygulaması için psikoloji, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, sosyal hizmet gibi bölümlere yer ayrılması hedefleniyor.
Paylaşılan verilere göre Erzurum, Bursa ve Eskişehir olmak üzere 3 ilde Çocuk Adalet Merkezi bulunurken, 46 ilde toplam 85 adet ‘çocuk mahkemesi’ bulunuyor. 85 adet mahkemenin 15’i ‘çocuk ağır ceza mahkemesi’.
Gökkaya toplantıda mayıs ayında Avrupa Konseyi ve UNICEF ile ortak bir projeye başlayacaklarını da duyurdu. Üç yıl sürecek olan “Diversiyon Projesi”nde ‘çocuklara yönelik onarıcı ve koruyucu yaklaşımların’ geliştirilmesi amaçlanıyor. Proje ile birlikte diğer ülkelerdeki uygulamalar incelenecek ve nisan ayı içerisinde uluslararası konferans yapılacak. Gökkaya, ilgili kurumlarla işbirliği içinde bu faaliyetleri yürütmeyi amaçladıklarını ifade etti.
Muhalefet milletvekilleri, mevzuat ve yasaların mevcut işleyişine ilişkin eleştirileri ile birlikte 2016’da çocuk komisyonu tarafından hazırlanan raporun uygulamalardaki karşılığını, çocuk istismarı davalarındaki hâkimlerin kararlarını, deprem bölgesindeki çocuklara dair çalışmaları, MESEM cinayetlerini, IBAN dolandırıcılığında suça sürüklenen çocukları ve cezaevindeki çocukları komisyonda gündeme getirdi.
Temsilciler bu başlıklar altındaki kapsamlı verilere dair komisyon üyelerine yazılı bilgilendirme yapacaklarını söylediler.
Gözden Kaçmasın:
Bu hafta Meclis Genel Kurulu’nun gündemine gelmesi beklenen Siber Güvenlik Kanun Teklifinin önümüzdeki hafta gündeme alınmak üzere ertelendiği kaydedildi. Muhalefet temsilcileri kurulması planlanan Siber Güvenlik Başkanlığı Başkanı’na verilen yetkilerin azaltılmasına dair revizyonun gündemde olduğunu ifade etti.
Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan, sekiz gün önce, Bolu Kartalkaya Otel Yangını Komisyonu toplantısında dinlenilme talebinde bulunduğunu açıkladı. (Gazete Duvar)
Yapay Zeka Komisyonu Başkanı Meclis’te 'Yapay Zeka Zirvesi' planladıklarını açıkladı. (Dünya Gazetesi)
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ve TÜİK cinsiyete duyarlı istatistik üretilmesinde stratejik ortaklık yapacak. (UN Women Türkiye)
İklim Adaleti Koalisyonu: İklim Kanunu Teklifi, net sıfır emisyon hedefi ve yeşil büyüme vizyonu gibi kulağa hoş gelen ifadelerle bu krizin ciddiyetini ve aciliyetini perdeliyor. (Basın Açıklaması)
25 Şubat 2025 tarihinde Türkiye'nin iklim alanında çalışan 15 sivil toplum örgütünü bir araya getiren İklim Ağı, ‘ilk İklim Kanunu’ teklifine ilişkin açıklamasında eksiklere dikkat çekerek kanunun yeniden düzenlenmesini talep etti. (Basın Açıklaması)
İnsan Hakları Derneği, HDK tutuklamalarına ilişkin basın açıklaması yaptı. (Basın Açıklaması)
İliç Maden Kazası Araştırma Komisyonu taslak raporunda, her altın madeninin kriz ve risk yönetiminden sorumlu zorunlu ekiplerin bulundurulması tavsiye edildi. (Yeni Şafak)
Turkey recap, Türkiye gündeminden haberler sunarken aynı zamanda Türkiye'de haber yayıncılığını ve gazetecileri desteklemek ve hep birlikte üretmek amaçlarıyla kurulmuş bağımsız bir haber kaynağıdır.
Editoryal ekibimiz tarafından kurulan ve kâr amacı gütmeyen bir dernek olan Kolektif Medya Derneği bünyesinde faaliyet gösteren Turkey recap Türkçe ve İngilizce dillerinde yayın yapar, derinlemesine analizler ve ülke gündemini özetleyen bültenler üretir.
Okuduğunuz bu bülten Meclis’ten haklar gündemini her hafta aktarmayı amaçlar.
Bu bülten Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında, Avrupa Birliği’nin desteğiyle hazırlanmıştır. Bu bültenin içeriği, tamamıyla Turkey recap’in sorumluluğundadır ve hiçbir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.
Ceren Bayar, Parlamento Muhabiri, @crnbyr
Günsu Durak, Editör, @gns_drk