Manisa: MHP’nin ‘son kalesini’ alan CHP, Ege’de kalıcı olmak istiyor
MANİSA - Türkiye’nin en genç büyükşehir belediye başkanı Ferdi Zeyrek, Mart ayındaki yerel seçimlerde en güçlü yanının rakibinin güçsüzlüğü olduğunu düşünüyor.
“Benden önceki başkan diktatördü” diyen Zeyrek’e göre Manisa’yı 15 yıl boyunca yöneten MHP’li eski başkan Cengiz Ergün “halktan kopmuştu” ve adı birçok yolsuzluk ile usulsüzlük iddiasına karışmıştı.
Ergün’ün zafiyetleri rakibinin elini güçlendirirken CHP’ye de ülkenin çok partili sisteme geçmesinden bu yana Manisa’daki ilk yerel seçim zaferini getirdi.
Zeyrek, CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in Manisalı olmasının ve kendisinin “halkın içinden gelmesinin” elde edilen sonuçlarda büyük etkisi olduğunu söylese de Turkey recap’e konuşan Manisalılar ve kenti bilen isimler ise yaşanan seçim zaferinde en büyük payın statükoya karşı gelişen memnuniyetsizlik ve yeni liderlik arayışında aranması gerektiğini belirtiyor.
“Ben birkaç ay önce bu kata baktığımda ne bekliyorsam onu yaşatmaya çalışıyorum” diyor Zeyrek Temmuz ayı ortalarında yaptığımız görüşmede.
Belediye binasının 5. katındaki ofisinin pencerelerinden binlerce yıllık tarihe ev sahipliği yapan ve bir dönem Osmanlı İmparatorluğu padişahlarının eğitim gördüğü yer olan Manisa’ya tepeden bakan Spil Dağı görülüyor.
“Belediyenin kapılarını yeniden vatandaşlara açtık, onların dertlerini dinliyorum ve birlikte çözüm bulmaya çalışıyoruz” diye devam eden Zeyrek, gelecek dönemle ilgili projeleri konusunda heyecanlı. Manisa Büyükşehir Belediyesi’nin yeni döneme dair manifestosu da Çarşamba günü düzenlenen törenle duyuruldu.
Ege Bölgesi’nin iç kısmında yer alan Manisa’da siyasi eğilim çok partili sisteme geçilmesinden bu yana sağ tandansta seyretmiş. Turkey recap’e konuşan Manisalılar da şehri “milliyetçi” ve “büyük ölçüde muhafazakar” olarak nitelendiriyor.
AKP ve MHP 2019 seçimlerinde güçlerini birleştirmeden önce kentteki her dört oydan üçü bu iki partiden birine gidiyordu. Kurulmasının ardından Manisa’da girdiği ilk yerel seçimleri AKP kazanırken sonraki seçimlerde kazanan MHP’li Ergün oldu.
Babası şehirde “Traşçı Ahmet” olarak bilinen ve daha önce Mimarlar Odası Başkanlığı da yapan Zeyrek, tüm bu tablo karşısında 31 Mart seçimlerinde oyların yüzde 57,3’ünü aldı ve seçimin sürprizlerinden biri oldu. Bir önceki seçimlerde seçimlerde yüzde 52,8’lik oy oranına ulaşan rakibi Ergün ise yüzde 29,8’de kaldı.
CHP Manisa’da büyükşehirin yanı sıra 17 ilçeden 14’ünde de seçilmeyi başardı. Bir önceki dönemde bu belediyelerden 8’i AKP, 3’ü MHP tarafından yönetiliyordu.
Yolsuzluk iddiaları
Manisa merkezdeki az sayıda bardan birinin sahibi olan Bülent Baygeldi, özellikle de son dönemlerde eski başkana ulaşmanın giderek daha da zor olduğunu söylüyor. Aynı zamanda Manisapor Başkanı da olan Baygeldi’nin verdiği bilgiye göre Ergün’e “nüfuzlu aileler ulaşabiliyor, halk ise ulaşamıyordu”.
Bunun aksine Zeyrek’in ise başkanlık makamında geçirdiği kısa sürede kente “taze hava” getirdiğini düşünen Baygeldi’ye, masasını paylaşan bir diğer esnaf da katılıyor.
İsmini vermek istemeyen dondurmacıya göre de uzun süredir “MHP şehri” olarak bilinen Manisa’da şimdiden bir şeylerin değiştiğini görmek mümkün.
“Yeni başkan seçimden sonra hemen esnaf için kapı önü kullanım hakkını artırdı. Önceki başkana yıllardır yalvarıyorduk bunun için ama umrunda bile değildi. Ancak Ferdi Başkan göreve gelince hemen 10 santimetreden 60’a çıkardı limiti, çarşıdaki herkes çok memnun. Komşu illerden CHP’ye geçen belediyelerdeki akrabalardan da memnun olduklarını duyuyoruz.”
Manisa, CHP’nin son yerel seçimlerde galibiyet kazandığı tek Ege şehri değil. Ana muhalefet partisi, 31 Mart’ta bölgedeki 8 ilin tamamında seçimlerden galip çıkmayı başardı ve Adalet Partisi’nden yaklaşık 60 yıl sonra bunu başarabilen ülke tarihindeki ikinci siyasi aktör oldu.
Zeyrek, Turkey recap’e yaptığı yorumda Manisa’yı almalarını beklediğini ancak Afyon ve Kütahya’nın kendisi için de şaşırtıcı olduğunu söylüyor.
Manisa’da bir değişiklik yaşanabileceğinin işaretlerinden biri, seçimler öncesinde sosyal medyada yayılan bir videoyla gelmişti. O zamanlar hala başkan olan Ergün, Manisa’nın Turgutlu ilçesinde bir pazar yerini ziyaret etmiş ve esnaf tarafından tabir-i caizse kovalanmıştı. Ergün eleştirilere gülümseyerek cevap vermeye ve tansiyonu düşürmeye çalışsa da başarılı olabildiğini söylemek pek mümkün değil.
“Cengiz Ergün çalıp çırpmanın derdindeydi” diyen Baygeldi’ye göre eski başkan zaten Manisa’da da yaşamıyordu. “Başka şehirde [İzmir] yaşayan biri kentin sorunlarını nasıl bilebilir ki? Bilemezsin sen benim derdimi.”
Turkey recap, iddialarla ilgili ulaşmaya çalıştığı Ergün’den konuya dair bir yanıt alamadı. MHP Manisa İl Başkanı Cüneyt Tosuner ise hem Ergün’ün hem de partisinin iddiaları geçmişte birçok kez yalanladığını hatırlattı.
“Suçlamaları hiçbir şekilde kabul etmiyoruz. [Yeni yönetim] genel başkan yardımcılarımıza iddialarıyla ilgili belgeler göndermek istediklerini söyledi, hiç zahmet etmeyin dedik. Eğer kanıtları varsa yapmaları gereken yol yasal yolu izlemek.”
Tosuner, seçim sonuçlarıyla ilgili ise yorum yapmayı reddetti.
‘Türkiye ittifakı’
Zeyrek, seçilmesinden iki gün sonra eski başkanı bazı şirketlere son dakika ödemeleri yaparak “belediyenin kasalarını boşaltmaya” çalışmakla suçlamıştı. Ergün ise suçlamaları reddederek bunların önceden planlanmış düzenli ödemeler olduğunu söylemişti.
Zeyrek’in danışmanlarından Önder İnce, Turkey recap’e iddialarla ilgili belgeleri topladıkları ve savcılığa suç duyurusunda bulundukları bilgisini veriyor.
“Ağlayıp yakınan değil, bilen ve unutmayan taraf olacağız” diyor İnce. “Belediye bütçesinden aktarılan kaynaklar ve usulsüzlük iddialarına dair belgeleri savcılığa verdik. Artık takibini yapmak onların işi.”
Seçimler öncesinde uzun yıllar gazetecilik yapan İnce, Manisa’nın yanı sıra Muğla’daki CHP kampanyasında da görev almış. Manisa seçimlerinde CHP Genel Başkanı Özel’in desteğinin önemli olduğunu ifade eden İnce, ülkenin başka yerlerindeki CHP’li belediye başkanlarının performansının da elde edilen galibiyette önemli olduğunu düşünüyor.
“Pandemi sırasında vatandaşlar Türkiye’de artık sosyal devlet olmadığını gördü. Sosyal devletin olmadığı yerde CHP’li belediyeler bu boşluğu doldurdu. Veresiye defterlerinin kapatılmasından evlere gıda ulaştırılmasına kadar boşluğu belediyeler kapattı. Vatandaş kendini yalnız hissederken, devletin kör sağır olduğu noktada CHP’li belediyeler kapıları çaldı, insanlara ulaştı. Bu da CHP’ye güveni artırdı.”
İnce’ye göre Zeyrek’in başarısında etkili olan diğer unsurlarsa “Manisa’nın adamı” olması ve kentte ‘Türkiye ittifakı’nı gerçekleştirmeyi başarması.
“Milliyetçisine gittik, Ülkücülere gittik, Kürtlere gittik, Alevilere gittik, Sünnilere gittik” diyor İnce. “Her insanın aslında temelde ortaklaştığı sorunlar vardı. Bir önceki yönetim kentle bağını koparmıştı. Kapalı devre, halkla teması olmayan bir yönetim. Özellikle de son beş yıl. Bizse ulaşılmayan bir başkandansa 7/24 ulaşılabilir, hesap verebilir bir belediyecilik iddiasında bulunduk.”
Tüm bunlara ek olarak, bir önceki yerel seçimlerde Manisa’da oyların yüzde 4,3’ünü alan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) de 31 Mart seçimlerinde kentte büyükşehir adayı çıkarmadı. Manisa’da Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı Nurlupınar’da Turkey recap’e konuşan muhtarlar ve bölge halkı son seçimlerde CHP’ye verilen oyların arttığını, DEM’in aday çıkarmama kararının da bunu kolaylaştırdığını ifade etti.
Turkey recap’e konuşan Daktilo1984 yazarı İlkan Dalkuç, Manisa’daki AKP’li ya da AKP’nin desteklediği adayları mağlup etmek isteyen CHP’li seçmenin bir süredir başka sağ partilere oy vermek zorunda kaldığını söylüyor.
“Bu seferse Özgür Özel memleketi olduğu için Manisa’ya özel ilgi gösterdi. [Eski Manisa milletvekili ve AKP kurucularından] Bülent Arınç’ın YRP adayı konusunda topa girmesine rağmen Manisa CHP’nin ciddi oy artışı kaydettiği yerlerden biri oldu. CHP’nin Manisa’daki oy oranı İzmir’dekinden yüksek.”
İzmir, son seçimlerde CHP’nin yarışı önde bitirdiği şehirlerden biri olsa da yeni seçilen Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay oyların yüzde 48,9’unu alarak göreve geldi. Selefi Tunç Soyer ise 2019’da yüzde 58’lik oy oranıyla seçilmişti.
Turkey recap’in 31 Mart öncesinde yayımladığı İzmir analizinde konuşan yerel gazeteci Sinan Keskin, CHP için “muhalefetin kalesinde” yüzde 50’nin altında oy almanın “başarısızlık” olacağını yorumunda bulunmuştu. Dalkuç da Keskin’e katılıyor.
“Bu İzmir için bir uyarı aslında. Anketlerde İzmir’de fark yüzde 4'e kadar indi. Son 15 gün muhalif seçmen ‘ya akp kazanrsa’ korkusuyla tekrar CHP’de toplandı da 11 puan fark oldu. İzmir'de alınan sonuç, özellikle merkez ilçelerde çok parlak değil.”
Geçim derdi
Manisa merkezdeyse yeni başkan billboard’lardan gülümsüyor, hemen yanındaysa kentin yeni sloganı var: Manisa için… Afişlerde CHP logosu kullanılmamış.
Çarşıdaki bir çay bahçesinde oturan Dilek Aksak, yeni belediye başkanının Manisa’da neleri değiştirdiği sorulduğunda yakında açıklaması planlanan Kent Lokantası’ndan bahsediyor.
64 yaşındaki Aksak emekli ama ailesine destek olabilmek için bulabildiği geçici işlerde de çalışıyor. İlk olarak İstanbul’da açılan ve diğer CHP’li belediyeler tarafından da yaygınlaştırılan uygun fiyatlı restoranlardan bahsederken yüzü gülüyor. Aksak hem ucuza karnını doyurabileceği için hem de yeni başkanın şimdiye kadarki performansından memnun.
“İnsanlar ‘hadi bir şans verelim’ dediler ve şimdiye kadar bir şikayet duymadım. Hemen mucize yaratmasını beklemiyoruz, işlere alışmak ve öğrenmek için zamana ihtiyacı var. Ama en azından yıllardır süren sorunları çözmek için elinden geleni yapıyor.”
Türkiye’nin en büyük organize sanayi bölgelerinden birine ev sahipliği yapan Manisa’da yakın zamanda Çinli elektrikli araç üreticisi BYD’nin yeni bir fabrika inşaatına başlaması beklense de yerel halk tüm bunlara rağmen şehrin gerçek kapasitesini gösteremediğine inanıyor. En çok şikayet edilen sıkıntıların başında kentteki barınma ve imar sorunu, trafik ve park konusunda yaşanan problemler, yüksek su fiyatları ve hava kirliliği gösteriliyor.
Göreve gelmesinin ardından ilk icraatlarından biri su fiyatlarını düşürmek olan Zeyrek, bazı noktalarda hızlı davranabilseler de Manisa’yı kalkındırmak için önlerinde daha uzun bir yol olduğunu düşünüyor.
“Manisa bir varlar ve yoklar şehri. Üniversite var ama öğrenci yok. Sanayi var ama beyaz yakalı yok. Tarım var ama tarımı destekleyen kuruluşlar yok. Turizm açısından bir dünya imkan var ama turistler varlar da yoklar. Biz bu yokları ne kadar var edebilirsek başarılı olacağız.”
Beko, Bosch, Vestel gibi markalara ev sahipliği yapan Manisa her ne kadar ülkenin beyaz eşya üssü olarak bilinse de kentteki konaklama imkanları ile sosyal olanakların kısıtlılığı sebebiyle bu şirketlerde yönetici ya da beyaz yaka olarak çalışan birçok kişi komşu İzmir’de yaşıyor. İmkanların daha fazla olduğu ülkenin en büyük üçüncü şehri, trafiğin olmadığı zamanlarda Manisa’ya neredeyse 20 dakika mesafede.
“Paramızın ve insanlarımızın diğer şehirlere kaymasını önleyeceğiz” diyor Zeyrek. “Manisa’yı daha yaşanabilir bir şehir yapmak için planlar yapıyoruz, ilgili kurum ve şirketlerle bu konuda toplantılar yapıyor, onları davet ediyoruz.”
Zeyrek’e göre yeni seçilen ve göreve devam eden CHP’li belediye başkanları olarak sorumlulukları büyük.
“Çok çalışmak zorundayız, halkın içinde olmak zorundayız, örnek bir insan olmak ve örnek belediyecilik yapmak zorundayız. Biz bunların farkındayız ve ona göre hareket ediyoruz, asıl değişimi 2028’de gerçekleştireceğiz.”
Turkey recap, Türkiye gündeminden haberler sunarken aynı zamanda Türkiye'de haber yayıncılığını ve gazetecileri desteklemek ve hep birlikte üretmek amaçlarıyla kurulmuş bağımsız bir haber kaynağıdır.
Editoryal ekibimiz tarafından kurulan ve kâr amacı gütmeyen bir dernek olan Kolektif Medya Derneği bünyesinde faaliyet gösteren Turkey recap Türkçe ve İngilizce dillerinde yayın yapar, derinlemesine analizler ve ülke gündemini özetleyen bültenler üretir.
Gonca Tokyol, Şef editör @goncatokyol
Diego Cupolo, Genel yayın yönetmeni @diegocupolo
Ingrid Woudwijk, Yönetici editör @deingrid
Verda Uyar, Dijital büyüme yöneticisi @verdauyar
Damla Uğantaş, Türkçe editörü @damlaugantas
Emily Johnson, İngilizce editörü @emilyjohnson