Meclis Genel Kurulu’nda İklim Kanunu Teklifi görüşmeleri başladı. Muhalefetin yoğun biçimde itiraz ettiği teklifin maddelerinin görüşmelerine de geçildi. Meclis Araştırma Komisyonları ise kendi gündemlerini görüşmek üzere toplandı. Gelin birlikte gündeme göz atalım…
Bugünkü sayımızda:
İklim Kanunu Teklifi Genel Kurul’da görüşülüyor
Yapay Zeka Komisyonu’nun “adalet” gündemi
Kartalkaya Yangını Araştırma Komisyonu: ‘Ulusal Yangın Veri Sistemi kurulsun’
İklim Kanunu Teklifi Genel Kurul’a geldi
İklim Kanunu Teklifi’ne ilişkin görüşmeler 8 Nisan 2025 tarihli Meclis Genel Kurulu’nda başladı.
İklim Kanun Teklifi temel kanun niteliği taşıyor ve teklifle birlikte farklı kanunlarda da değişiklikler öngörülüyor.
Teklife göre, 2053 net sıfır emisyon hedefinin gerçekleştirilmesi, sera gazı emisyonlarının azaltılması kapsamında bakanlıklara, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji belgelerindeki eylemler çerçevesinde sorumluluklar verilecek. Hedef kapsamında yerel eylem planları hazırlanacak ve sera gazı emisyon izni alınması zorunlu olacak.
Teklif yasalaşırsa; Emisyon Ticaret Sistemi oluşturulacak ve Karbon Piyasası kurulacak.
Teklifin Genel Kurul’a geldiği 8 Nisan günü Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı İklim Kanunu Teklifi’ne dair basın açıklaması yayımladı. Açıklamada, kömür ve petrol kullanımının tamamen kalkıp kalkmayacağı sorusuna “Kanunla kömür, petrol kullanımının tamamen kaldırılacağı iddiası gerçeği yansıtmamaktadır. Kanun, çevre dostu temiz enerjiyi teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Kanundaki tüm maddeler ülkenin kalkınma önceliği ve toplumsal refahı dikkate alınarak hayata geçirilecektir." yanıtı verildi.
Muhalefet ve çevre dernekleri ise kanun teklifine tepkili. Genel Kurul öncesinde, muhalefet milletvekilleri ve iklim alanına dair çalışan 120 platformu temsilen gelen isimler Meclis’te basın açıklaması yaptı.
Basın açıklamasında; teklifin bir iklim kanunu olmadığı, teklifle iklimin ticaretin ve rantın konusu haline getirildiği, teklifte çevreye zarar veren fosil yakıtların kullanımına dair caydırıcılık olmadığı ve halkın ihtiyaçlarının gözetilmediği belirtiliyor.
*Bu bülten hazırlanırken kanun teklifinin görüşmeleri devam ediyordu.
Yapay zekanın “adalet” gündemi: Bölgesel suç yoğunluğunu tahmin sistemleri
Yapay Zeka Komisyonu 8 Nisan 2025 tarihinde, Adalet Bakanlığı’na bağlı Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü temsilcilerini, Galatasaray Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Osman Gazi Güçlütürk ve Avukat Dr. Ali Göksu’yu dinlemek üzere toplandı.
Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, bakanlığın yapay zekaya ilişkin yaklaşımına ve çalışmalarına dair sunum gerçekleştirdi. Gül, yapay zeka çalışmaları yürütmek amacıyla 2020’de Büyük Veri ve Yapay Zeka Uygulamaları Şubesi kurduklarını belirterek sözlerine başladı.
Gül, bakanlığın yapay zekayla ilgili şu anki faaliyet alanlarının “hakimlere, savcılara ve yargı personeline emsal kararlar ve hukuki analizler sunan karar destek sistemi”, “adli süreçlerin otomasyonu ve dijitalleşmesi”, “metin analizi ve içtihat araştırması”, “vatandaşlık hizmetleri” ve “adli bilişim ve suç analizi” olduğunu söyledi.
“Adli bilişim ve suç analizi” faaliyet alanına dair Gül, “Suç verilerindeki örüntüleri tespit ederek bölgesel suç yoğunluğu tahmini yapabilen sistemler geliştirmeyi hedefliyoruz.” açıklamasında bulundu.
Yapay zekanın eğitilebilen ve öğrenebilen bir araç olduğunu, buraya işlenecek veri setlerinin modellemede kritik bir rol oynadığına değinen Gül, “Veri setleri mutlaka tarafsız ve objektif olmalı” dedi.
Komisyondaki milletvekilleri yapay zekaya işlenecek verilere dair soruları toplantıda sıklıkla gündeme getirdi. Vekiller, yapay zeka için hangi veri setlerinin, hangi hukukun, kimin söylemlerinin nasıl seçileceğine ilişkin sorularını Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül’e yönelttiler ve bu seçimlerin riskler barındırabileceği eleştirisinde bulundular.
Yargıtay içtihat kararlarını dikkate aldıklarını belirten Gül, “İçtihatlar noktasında tümevarım değil de tümdengelim yöntemiyle doğru veriyi tespit edip, o veri çerçevesinde modeli eğitme yöntemini gerçekleştiriyoruz.” cevabını verdi.
Gül’ün toplantıda bilgisini paylaştığı uygulamada veya henüz geliştirme aşamasında olan projeler şu şekilde:
- Hukuki metinlerden özet çıkarmaya yönelik “Ez Cümle Projesi”
- Cumhuriyet Başsavcılığı dosyalarında örgüt bilgileri girilmesinde insan kaynaklı hataları engellemeye yönelik “CBS Örgüt Tahmin Projesi”
- Kararlarının istinaf yoluyla bir üst mahkemeye gönderilmesi durumunda, hangi daireye gideceği yönünde yapılan yanlışların azaltılmasına yönelik “Aidiyet Karar Tahmin Projesi”
- Akıllı Asistan Kılavuz Projesi
- Taraf bilgileri, avukat bilgileri ve suç bilgileri gibi tüm verileri UYAP sistemindeki mevcut verilerle otomatik olarak karşılaştırmaya yönelik “İddianamelerde Tutarsızlık Tespiti Projesi”
- Satış portalında ihaleye çıkarılan menkul ve gayrimenkullerin görsellerindeki karışıklıkları çözmeye yönelik “Resimden Argo ve Nesne Tespiti Projesi”
- Daktilo ve bilgisayar yazımının otomasyonuna yönelik “Söyle Yazsın Projesi”
Kartalkaya Yangını Araştırma Komisyonu: ‘Ulusal Yangın Veri Sistemi kurulsun’
Kartalkaya Yangını Araştırma Komisyonu 8 Nisan 2025 tarihli toplantısında, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’da yangın güvenliği konusunda lisansüstü programlar yürüten akademisyenleri dinledi.
Akademisyenlerden Dr. Ali Serdar Gültek yaptığı sunumda, yangın güvenliğinin “önleme, korunma ve söndürme” olmak üzere 3 başlığa dayandığını ancak Türkiye’de hep müdahalenin ön plana çıktığını ve ilk olarak “İtfaiye yetişti mi?” sorularının akıllara geldiğini vurguladı.
Yangın güvenliği süreçlerinin yürütülebilmesi için standart verilere ihtiyaç duyduklarını söyleyen Dr. Uğur Emre Temelli ise “Her kuruluş kendine göre istatistik tutuyor. İstanbul İtfaiyesinin farklı bir istatistiği var. Organize sanayi bölgelerinin kendi bildikleri doğrultuda bir veri toplama, istatistik hazırlama detayları var. AFAD’ın ayrı bir istatistik sistemi var. Orman Genel Müdürlüğü’nün ayrı..” dedi.
Akademisyenler bu iki hususla ilişkili önerilerini de komisyona sundu. Bu öneriler; ulusal yangın veri sisteminin kurulması, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’in geliştirilmesi, Yangın Güvenliği Koordinasyon Merkezi kurulması, koordinasyon merkezine bağlı ulusal yangın laboratuvarı kurulması, yetkin personel yetiştirmede bakanlıkların ve üniversitelerin iş birliği yapması.
Muhalefet milletvekilleri bu önerileri önemli bulduklarını ancak önerilerin hayata geçmesi halinde, ilgili kurumların “mış gibi” yapmaktan ziyade, denetim sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini vurguladılar.
Gözden Kaçmasın:
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın siyasetçilerin mal varlığındaki değişimin denetlenmesine ilişkin kanun teklifi verdi. (Ekonomim)
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, çıplak arama iddialarına ilişkin açıklama yaptı.(AA)
Ankara’da 22 Mart'ta gözaltına alınan kadınlar maruz bırakıldıkları çıplak arama uygulamasını anlattılar. (Evrensel)
Uluslararası Af Örgütü, dünya genelinde ölüm cezasının kullanımına ilişkin yıllık raporunu yayımladı. (Basın açıklaması)
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Mart ayı kadın cinayeti verilerini paylaştı.(Gazete Oksijen)
Üniversite öğrencileri “Gençlik Dayanışma Sahnesi” için Kadıköy Rıhtım’da bir araya geldi. (T24)
İHD, LGBTİ+ sivil toplum örgütleri, siyasi parti temsilcileri ve milletvekilleri 10. Yargı Paketi taslağı kapsamında; cinsiyet kimliği, ifade özgürlüğü ve insan haklarını konuşmak için bir araya geldi.
Kurdish Monitoring - Kürt Dil Haklarını İzleme ve Raporlama Platformu 2025 ilk çeyreğine dair raporunu açıkladı. (Artı Gerçek)
İSİG Meclisi Mart 2025 iş cinayetleri raporunu yayımladı. (Kısa Dalga)
DEM Parti’li Sevilay Çelenk, TRT’nin 2 Nisan boykotunu destekleyen oyuncuları işten çıkarmasını Meclis gündemine taşıdı. (Bianet)
Turkey recap, Türkiye gündeminden haberler sunarken aynı zamanda Türkiye'de haber yayıncılığını ve gazetecileri desteklemek ve hep birlikte üretmek amaçlarıyla kurulmuş bağımsız bir haber kaynağıdır.
Editoryal ekibimiz tarafından kurulan ve kâr amacı gütmeyen bir dernek olan Kolektif Medya Derneği bünyesinde faaliyet gösteren Turkey recap Türkçe ve İngilizce dillerinde yayın yapar, derinlemesine analizler ve ülke gündemini özetleyen bültenler üretir.
Okuduğunuz bu bülten Meclis’ten haklar gündemini her hafta aktarmayı amaçlar.
Bu bülten Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında, Avrupa Birliği’nin desteğiyle hazırlanmıştır. Bu bültenin içeriği, tamamıyla Turkey recap’in sorumluluğundadır ve hiçbir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.
Ceren Bayar, Parlamento Muhabiri, @crnbyr
Günsu Durak, Editör, @gns_drk